Γενική και Μαθηματική Χαρτογραφία

ΜΑΘΗΣΙΑΚΑ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ

Α) Εκμάθηση των γενικών και ειδικών εννοιών/γνώσεων και τεχνικών της επιστήμης και τέχνης της χαρτογραφίας (στα πεδία της Γενικής, Τοπογραφικής και Ναυτικής χαρτογραφίας) και των αντίστοιχων χαρτών.

Β) Απόκτηση δεξιοτήτων και ικανοτήτων για την 1) δημιουργία, 2) αξιολόγηση, 3)επιλογή και 4) χρήση χαρτών (με έμφαση στους τοπογραφικούς και ναυτικούς χάρτες).

Γ) Διάκριση των συστατικών μερών ενός χαρτογραφικού προϊόντος και κατανόηση της οργανωτικής τους δομής. Ανάπτυξη των δυνατοτήτων για κατασκευή νέας δομής από διαφορετικά πχ. δεδομένα και διαδικασίες, ανάλογα με τους περιορισμούς της πραγματικότητας.

Δ) Εφαρμογή των χαρτογραφικών εννοιών πχ. Κλιμάκων, καννάβων, υπομνημάτων κλπ. στην δημιουργία χαρτογραφικών προιόντων.

 

Γενικές Ικανότητες

Λαμβάνοντας υπόψη τις γενικές ικανότητες που πρέπει να έχει αποκτήσει ο πτυχιούχος το  μάθημα αποσκοπεί:

• Στην κατανόηση της χαρτογραφικής αποτύπωσης, μέσω του περάσματος από την Γη στην δισδιάστατη επιφάνεια του χάρτη και της γραφικής σημειολογίας/αναπαραστασης φαινομένων, αντικειμένων και τόπων.
• Στην αναζήτηση, ανάλυση και σύνθεση δεδομένων και πληροφοριών, με τη χρήση και των απαραίτητων τεχνολογιών για την δημιουργία χαρτών και χαρτογραφικών πληροφοριών.
• Στην προσαρμογή σε νέες καταστάσεις, που απαιτεί τη δημιουργία χαρτών σε πολύ μικρό χρονικό διάστημα (πχ. σε περίπτωση φυσικών καταστροφών), ή χρήση νέων ειδών χαρτογραφικών δεδομένων (πχ. πολύ υψηλής ανάλυσης δορυφορικών εικόνων) ή και χρήση νέων τεχνικών και εξοπλισμών (πχ. μη επανδρωμένα αεροσκάφη και οχήματα).
• Στην λήψη αποφάσεων που αφορούν τη σωστή επιλογή δεδομένων, τεχνικών, βασικών γραφικών και αισθητικών χαρακτηριστικών που συνθέτουν την ποιότητα ενός χάρτη.
• Στην αυτόνομη εργασία μέσω της θεωρητικής ανάπτυξης και πρακτικής επεξεργασίας θεμάτων που σχετίζονται με χαρτογραφικές έννοιες και πρακτικές, με στόχο την ανάπτυξη δεξιοτήτων απαραίτητων για χαρτογραφικές μελέτες.
• Στην δυνατότητα εργασίας σε διεθνές περιβάλλον που υποστηρίζεται με εκμάθηση τόσο «προτυποποιημένων γνώσεων» χαρτογραφίας που διδάσκονται στα περισσότερα πανεπιστήμια του κόσμου, όσο και με χρήση και εκμάθηση της αγγλικής και γαλλικής «χαρτογραφικής» ορολογίας.
• Στην εργασία σε διεπιστημονικό περιβάλλον που υποστηρίζεται από την φύση του μαθήματος της χαρτογραφίας που συνδέεται άμεσα με έργα οδοποιίας, υδραυλικών, προστασίας περιβάλλοντος, κλπ.
• Στην παραγωγή νέων ερευνητικών ιδεών (παρόλο που το μάθημα είναι σε μικρό εξάμηνο (3^ο)) που υποστηρίζεται και αναπτύσσεται μέσω α) των ατομικών και ομαδικών εργασιών αλλά και β) με την ενημέρωση για τα ερευνητικά προγράμματα του Τμήματος σε σχέση με την χαρτογραφία και τις δυνατότητες συμμετοχής των φοιτητών σε αυτά.
• Στον σχεδιασμό και διαχείριση έργων χαρτογραφίας.
• Στην επίδειξη κοινωνικής, επαγγελματικής και ηθικής υπευθυνότητας σε θέματα πνευματικών δικαιωμάτων δεδομένων και λογισμικών.
• Στην άσκηση κριτικής και αυτοκριτικής μέσω της ημερίδας παρουσίασης των εργασιών εξαμήνου (ατομικών και ομαδικών).
• Στην προαγωγή της ελεύθερης, δημιουργικής και επαγωγικής σκέψης.

 

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ

Θεωρητικό μέρος

• Εισαγωγή, Βασικές Έννοιες, Αρχές, Ορισμοί. Ορολογία και «ορολογίες». Αλληλένδετα και επικαλυπτόμενα επιστημονικά πεδία, επιστήμες και τεχνικές. Βιβλιογραφικές πηγές – Πηγές στο διαδίκτυο –«Ανοιχτά» Μαθήματα στο επιστημονικό πεδίο της χαρτογραφίας και συναφών κλάδων. Οργανισμοί, επιστημονικές και επαγγελματικές ενώσεις και οργανώσεις συναφείς με την χαρτογραφία.
• Ιστορικά Στοιχεία. Ιστορία της χαρτογραφίας.
• Στοιχεία Θεωρητικής και Μαθηματικής Χαρτογραφίας –Χαρτογραφικά Δεδομένα. Τοπογραφικός Χάρτης, βασικές έννοιες – Ακρίβεια, ορθότητα και αξιοπιστία τοπογραφικών χαρτών
• Βασικές Έννοιες της Γραφικής Σημειολογίας – Τοπογραφική Χαρτογραφία – Σύμβολα – Χρώματα
• Απόδοση και χαρτογραφική αναπαράσταση του ανάγλυφου, τεχνικές απόδοσης και σκίασης ανάγλυφων. Ισοϋψείς και ανάγλυφο.
• Χαρτογραφική Ονοματολογία – Αλφαριθμητική Χαρτογραφική Σημειολογία – Τοπωνύμια σε Τοπογραφικούς Χάρτες. Υπόμνημα τοπωνυμίων
• Πρότυπα / τυποποίηση στην κατασκευή χαρτών
• Παραδείγματα ελληνικών και ξένων χαρτών. Κριτική παρουσίαση και ανάλυση τους
• Χάρτες τσέπης. Τρόποι διπλώματος χαρτών
• Χαρτογραφική Γενίκευση
• Κατηγοριοποιήσεις και Είδη Χαρτών
• Κανόνες Χαρτογραφικής Παρουσίασης και Σύνθεσης Τοπογραφικών Χαρτών
• Σύλληψη, Σχεδιασμός, Σύνταξη, Κατασκευή, Ενημέρωση και Αναθεώρηση των Τοπογραφικών Χαρτών. Βασικές αρχές για την σύνταξη ενός «σωστού» χάρτη
• Εκτύπωση και Παραγωγή Τοπογραφικών Χαρτών
• Κατασκευαστές / Παραγωγοί Χαρτών και Χαρτογραφικών Δεδομένων στην Ελλάδα και στο Εξωτερικό
• Χρήσεις Τοπογραφικών Χαρτών. Άλλοι Χάρτες και Χρήσεις τους
• Βασικές Έννοιες Ναυτικών Χαρτών και Στοιχεία Χρήσης τους
• Χαρτογραφικά λάθη και παραλείψεις
• Χάρτης και Λήψη Απόφασης
• Χάρτης και Προπαγάνδα
• Χαρτογραφία για Ειδικές Κατηγορίες Χρηστών και Σκοπών
• Χαρτογραφία και Τέχνες, ΜΜΕ και Διαφήμιση
• Χαρτογραφία και κινηματογράφος
• Copyright και νομικά θέματα στην χαρτογραφική παραγωγή
• Έρευνα στην Χαρτογραφία

 

Εργαστηριακές Ασκήσεις

• Εμπέδωση και πρακτική εφαρμογή των εννοιών της χαρτογραφίας (όπως αυτές αναφέρονται στο θεωρητικό μέρος) :
• Άσκηση στην αναγνώριση των βασικών και αισθητικών χαρακτηριστικών ενός χάρτη.
• Άσκηση στην απεικόνιση του ανάγλυφου.
• Πρακτική κατανόηση της σημασίας των τοπωνυμίων και των τεχνικών απεικόνισής τους.
• Σύνθεση των στοιχείων τοπογραφικού χάρτη.
• Ανάλυση της χαρτογραφικής γενίκευσης σε τοπογραφικούς χάρτες. Ανάλυση χάρτη.
• Βασική χρησιμοποίηση χάρτη (τοπογραφικών, ναυτικών). Ειδικά θέματα.

 

Μέθοδος Αξιολόγησης:

• Γραπτή εξέταση στο τέλος του εξαμήνου : 60%
• Εργαστηριακές Ασκήσεις/ Ασκήσεις Πεδίου : 20%
• Ατομική μελέτη και παρουσίαση: 20%

 

ΣΥΝΙΣΤΩΜΕΝΗ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

1. Gretchen N. Peterson , 2012, Cartographer’s toolkit – Colours, typography , patterns, PetersonGIS, San Bernardino CA, USA .
2. Elements of Cartography (6th Edition). 1995. With A. Robinson, J. Morrison, P. Muehrke, A. Kimmerling & S. Guptill. New York: Wiley.
3. Λιβιεράτος Ε., 1988, Γενική χαρτογραφία και εισαγωγή στη θεματική χαρτογραφία, Εκδόσεις Ζήτη, Θεσσαλονίκη.
4. Sandra Lach Arlinghaus , Joseph J. Kerski ,2014, Spatial mathematics-Theory and practice through mapping , Taylor & Francis Group , Boca Raton, FL, US .
5. Iωάννης Δ. Κοφιτσάς , 1989, Στοιχεία τοπογραφίας , Εκδόσεις Ίων , Περιστέρι , Αθήνα.
6. Iωάννης Δ. Κοφιτσάς ,1997 , Μαθήματα τοπογραφικού σχεδίου, Εκδόσεις Ίων , Περιστέρι , Αθήνα.
7. Ευάγγελος Λιβιεράτος, 2007 , 25 Αιώνες χαρτογραφίας και χαρτών –Μια περιήγηση από τους Ίωνες στον Πτολεμαίο και το Ρήγα , Εκδόσεις Ζήτη , Θεσσαλονίκη.

 

Συναφή επιστημονικά περιοδικά

1. The Cartographic Journal, The World of Mapping- Published on behalf of The British Cartographic Society (BCS) Print ISSN: 0008-7041, Online ISSN: 1743-2774, Journal Impact Factor: 0.424, http://www.maneyonline.com/loi/caj
2. Cartographica (On line Journal)- published by the Canadian Cartographic Association http://www.utpjournals.com/Cartographica.html
3. Cartography and Geographic Information Science – published by Taylor & Francis http://www.tandfonline.com/toc/tcag20/current#.U6Fe4dKKBMw
4. Cartography & Surveying- published by Maney Publishing http://maneypublishing.com/index.php/feature-of-the-month-carto-survey

 

Χρήσιμες Ιστοσελίδες
http://www.geography.wisc.edu/histcart/