Συστήματα Έγκαιρης Προειδοποίησης & Διαχείριση Φυσικών Καταστροφών

ΜΑΘΗΣΙΑΚΑ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ

Μετά την επιτυχή ολοκλήρωση του μαθήματος, οι φοιτητές αναμένεται να:

• Αναγνωρίζουν το είδος, τη σημασία αλλά και την πιθανότητα εκδήλωσης φυσικής καταστροφής
• Επιδεικνύουν γνώση και κριτική κατανόηση των βασικών μεθόδων και τεχνικών συλλογής δεδομένων για χρήση σε ολοκληρωμένα πληροφοριακά συστήματα έγκαιρης προειδοποίησης κινδύνου
• Αναπτύσσουν μεθόδους που χρησιμοποιούνται για την παραγωγή προβλέψεων και να εκτιμούν τα όρια εφαρμογής τους.
• Υποστηρίζουν τη λήψη αποφάσεων σε ομάδες εργασίας φορέων Πολιτικής Προστασίας
• Δημιουργούν διαδικασίες ελέγχου, αξιολόγησης και επικύρωσης μεθόδων έγκαιρης προειδοποίησης
• παράγουν ολοκληρωμένες λύσεις συστημάτων έγκαιρης προειδοποίησης
• Διαθέτουν ικανότητα διαχείρισης διακινδύνευσης σε γεγονότα φυσικών καταστροφών
• εφαρμόζουν τεχνολογίες αιχμής και εργαλεία έρευνας στη διαχείριση μιας φυσικής καταστροφής
• αξιολογούν (με χρήση μελετών και εκτιμήσεων) τις επιπτώσεις της φυσικής καταστροφής

 

Γενικές Ικανότητες

• Αναζήτηση, ανάλυση και σύνθεση δεδομένων και πληροφοριών, με τη χρήση και των απαραίτητων τεχνολογιών
• Αυτόνομηεργασία
• Εργασία σεδιεπιστημονικό περιβάλλον
• Λήψη αποφάσεων
• Διαχείριση χρόνου – Εργασία με προθεσμίες
• Σεβασμός στο φυσικό περιβάλλον

 

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ

• Εισαγωγή στην ανάλυση & διαχείριση κινδύνων (Κίνδυνος, Τρωτότητα, Διακινδύνευση. Κύκλος της Διαχείρισης Καταστροφών, Αντίληψη και εκτίμηση κινδύνου, Διαχείριση Κρίσεων και Εκτάκτων Αναγκών)
• Γεωδυναμικές καταστροφές (Κατολισθήσεις: Τύποι, αιτίες & αντιμετώπιση κατολισθήσεων, Σεισμοί: Αίτια και Κατανομή των Σεισμών, Συνοδά Σεισμικά Φαινόμενα, Ηφαίστεια: Περιγραφή, Κατανομή και Ταξινόμηση των Ηφαιστείων, Ηφαιστειακή Δραστηριότητα στον Ελληνικό Χώρο)
• Υδρομετεωρολογικέςκαταστροφες (Κλιματική Αλλαγή: Αιτίες του φαινομένου του θερμοκηπίου, Επιπτώσεις της Κλιματικής Αλλαγής, Ακραία Καιρικά Φαινόμενα και αναμενόμενες φυσικές καταστροφές: Ανεμοστρόβιλος,Καύσωνας, Καταιγίδες, Πλημμύρες, Ακραίες Βροχοπτώσεις, Παγετός)
• Δασικές πυρκαγιές (περιγραφή φαινομένου, αιτίες, ζώνες κατανομής καταστροφών, στάδια διαχείρισης, δράσεις, επεμβάσεις και ενέργειες για κάθε στάδιο, εθνικό και διεθνές πλαίσιο διαχείρισης)
• Ανίχνευση πρόδρομων φαινομένων (Εισαγωγή στα πρόδρομα φαινόμενα, φυσικοχημικές διεργασίες και εκδήλωση φυσικών καταστροφών, εγκυρότητα και διαστήματα εμπιστοσύνης, χρήση ιστορικών καταγραφών, ανάκτηση πληροφορίας από χρονικές σειρές)
• Συστήματα και μεθοδολογίες έγκαιρης προειδοποίησης κινδύνου (αισθητήρες μέτρησης, διασυνδεδεμένα συστήματα, εγκαταστάσεις πεδίου, καταγραφές πραγματικού χρόνου, μεθοδολογίες πρόβλεψης βραχέως και μακρού χρόνου, αναγνώριση προτύπων σε δίκτυα αισθητήρων, ανάλυση και σχεδιασμός δικτύων παρακολούθησης, συστήματα έκδοσης προειδοποίησης, κοινωνικό & οικονομικό κόστος λανθασμένης ή ανέκδοτης προειδοποίησης, συστήματα πληθοπορισμού & πληθανίχνευσης)
• Μέθοδοι λήψης αποφάσεων σε πραγματικό χρόνο (Εισαγωγή στη Θεωρία Αποφάσεων, Πιθανότητες Λάθους, Ικανοποίηση Περιορισμών, Αντιπαλότητα, Φάσεις της λήψης αποφάσεων, Πληροφοριακά Συστήματα Υποστήριξης Αποφάσεων, Συστήματα υποστήριξης διοίκησης)
• Μοντελοποίηση φυσικών καταστροφών (μοντέλα εξέλιξης και εφαρμογές λογισμικών προσομοίωσης φυσικών καταστροφών)
• Διαχείριση φυσικών καταστροφών & κρίσεων (Εισαγωγικές Έννοιες, Συστήματα Διαχείρισης Καταστροφών και Κρίσεων. Ο ρόλος της πληροφορίας στη διαχείριση κρίσεων. Ο ρόλος των Συντονιστικών επιχειρησιακών Κέντρων. Συστήματα διαχείρισης κρίσεων, Σχεδιασμός έκτακτης ανάγκης, αποκατάστασης και ανασυγκρότησης. Αστοχίες σχεδίων, Εκπαίδευση και ετοιμότητα πολιτών. Ανάπτυξη ικανοτήτων διαχείρισης κρίσεων. Διοικητική κρίσεων, Πολιτικές Μειώσεις κινδύνων καταστροφών)
• Οικονομικές & κοινωνικές επιπτώσεις των καταστροφών (Τραυματισμοί, θάνατοι και ζημιές, ανάλογα με τον τύπο της καταστροφής, Ψυχολογικές επιπτώσεις, δημογραφικές επιπτώσεις πολιτικές επιπτώσεις, αποσταθεροποίηση. Έμμεσες οικονομικές απώλειες, Τεχνικοοικονομική αξιολόγηση προγραμμάτων αποκατάστασης υποδομών.)
• Διαχείριση ΜΜΕ-διαδικτύου-κοινωνικών δικτύων στις φυσικές καταστροφές (Ζήτηση για πληροφορίες, Συνθήκες χρονικής πίεσης και ο δραματικός χαρακτήρας των γεγονότων, κίνδυνοι διολίσθησης από την αντικειμενική και έγκυρη ενημέρωση. Απαιτήσεις του κοινού και των αρχών, ενδεδειγμένος τρόπος παροχής πληροφορίας στον τόπο της καταστροφής, είδος, ποσότητα και ποιότητα των πληροφοριών. Μέσα Κοινωνικής Δικτύωσης: τρόποι λειτουργίας, τεχνικές μετάδοση ακριβούς, αξιόπιστης και ζωτικής πληροφορίας, εξάλειψη ψευδών ειδήσεων)
• Διαχείριση διακινδύνευσης & επιχειρησιακός σχεδιασμός (εισαγωγή, βασικές αρχές διαχείρισης διακινδύνευσης: άμεση αντίδραση, προτεραιότητα στον ανθρώπινο παράγοντα, τοποθέτηση του ηγέτη, παροχή πληροφόρησης. Λόγοι αποτυχίας αντιμετώπισης καταστροφών, Συντονισμός και Διαχείριση Συμβάντος. Πόροι και Μέσα επέμβασης. Επιχειρήσεις έρευνας και διάσωσης. Οργανωμένη απομάκρυνση πολιτών )

 

Μέθοδος Αξιολόγησης

• Γραπτή εξέταση στο τέλος του εξαμήνου (50%), με συνδυασμό ερωτήσεων σύντομης απάντησης & επίλυση προβλημάτων
• Συγγραφή και  προφορική   παρουσίαση   εργασίας (20%)
• Αξιολόγηση της απόδοσης στις εργαστηριακές ασκήσεις (30%)

 

ΣΥΝΙΣΤΩΜΕΝΗ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

Ελληνική

1. Λεκκας, Ε. Φυσικές και Τεχνολογικές Καταστροφές, Λεκκας, Ε, Αθηνα, (2000)
2. Σαπουντζάκη, Κ., Δανδουλάκη, Μ., Κίνδυνοι & καταστροφές, Καλλιπος, 2015
3. Διονυσιαδης, Σ., Εγχειρίδιο αντιμετώπισης εκτάκτων περιστατικών και καταστροφών, εκδόσεις Ιων, Αθήνα (1997)
4. Βοργε, Δ., Το βιβλιο του κινδύνου, εκδόσεις Παπαζήση, αθήνα, (2008)

 

Ξενόγλωσση

1. Bartlett, D., Singh, R., Exploring Natural Hazards: A Case Study Approach, CRC Press, UK, (2018)
2. Zschau, J., Küppers, A.N. , Early Warning Systems for Natural Disaster Reduction, Springer, New York, (2003)
3. Golnaragi, M., Institutional Partnerships in Multi-Hazard Early Warning Systems, Springer, New York, (2012)